Etappe 5

Route die we volgen: Smolensk-Roslav-Orel-Yelets-Tambov-Saratov-Volgograd. Nou, afstanden zijn hier groot en dit stukkie doen we niet op 1 tankje diesel. Wat de diesel betreft is het rijden hier overigens een geschenk; omgerekend tussen de 50 en 60 Eurocent per liter. We rijden door boerenland. Veel, veel graan afgewisseld met velden met patatten en mais. Soms niet af te kijken. Hebben hier ook nog wel wat nodig om alle bekkies te vullen. Echt welvarend is het hier niet. Sobertjes. Zeker vergeleken met de grote steden in Siberië. Daar wordt tegenwoordig ook het grote geld verdiend (olie, gas, mijnbouw). Wat we hier trouwens missen zijn de veehouderijen. We passeren er een aantal, maar deze zijn volledig verlaten.

We moeten ons nog steeds officieel registreren. Feitelijk moet dat binnen 7 dagen na binnenkomst. Op politiebureau weten ze niet wat onze vraag betekent. Paar schooljongens helpen de agenten een eindje op weg. De mannetjes spreken samen 6 woorden Engels, en dat is al heel wat. Maar .....: het werkt. We worden doorverwezen naar de vreemdelingenpolitie. Krijgen uitleg waar dat ongeveer is. Als dat klaar is vertellen de jongens dat het de komende dagen gesloten is.

Ik hoor de volgende lezersvraag al: "Spreekt daar dan niemand Engels?". Antwoord: Ja, maar niet veel. Paar mensen getroffen die dat voortreffelijk deden (in onze ogen dan!!).

We trekken langs de oostkant van de Wolga in zuidelijke richting. Wat imposante rivier. De Rijn is er een kabbelend beekje bij. Na zo'n 150 kilometer gehobbeld te hebben, komen we bij de veerboot, waar we volgens onze kaart de Wolga weer over kunnen omdat de weg hier niet verder gaat. Bordje staat er nog, maar de veerdienst is al een tijdje opgeheven. Typisch Rusland.

Dan maar weer terug naar Saratov. Rit van een kleine 4 uur. Als we in het centrum de brug over de Wolga willen nemen worden we door oom agent van de weg geplukt. Brug is alleen bedoeld voor lokaal verkeer; wij hadden de ringweg moeten nemen. Zal wel op de tekstborden hebben gestaan, maar mijn Russisch is nog steeds niet wat het zijn moet. We verstaan elkaar voor geen meter, maar de agent blijft vriendelijk edoch formeel. Het woord "straf" valt en dan weet je genoeg. Voor het gemak haal ik mijn schouders op en ik blijf uiterst consequent. Ik versta en begrijp het gewoon niet!. Dan wordt het opperhoofd er bij gehaald (drie fonkelende sterretjes op beide schoudertjes). Deze man is minstens zo vriendelijk en zeer pragmatisch. Geeft ons snel de papieren terug en maakt het gebaar "rijden maar"! Dat begrijp ik direct, dus gas d'r-op!

Dan rijden we in 1 ruk door naar Volgograd. Buiten is het moordend heet, binnen draait de airco. Heerlijk (tot dat je weer buiten komt). Tegen de avond rijden we deze miljoenenstad binnen. Een stad overigens die iedere Rus (patriot) tot de verbeelding spreekt. Staat symbool voor de "grote oorlog", en dat ademt deze stad ook helemaal uit. Boven de stad torent het beeld van "Moeder Rusland". Staat boven op de beroemde / beruchte "Hill 20". In WOII zwaar bevochten vanwege zijn strategische ligging. De slag om Stalingrad betekende de ommekeer in WOII.

Er kwamen bij de redactie enkele lezers vragen binnen: "Herman kun je ons geheugen een beetje opfrissen?". Ja. natuurlijk ! Dat doet'ie graag!

………. Half juni 1942 ontbrand hier de strijd. Stalin staat niet toe dat een groot deel van de inwoners de stad willen ontvluchten. Het was zijn overtuiging dat zijn soldaten beter gemotiveerd waren als ze een "levende stad" moesten verdedigen. Nog geen 2 mnd. later is de hele stad een grote bak puin en hebben de Duitsers 90% van de stad in handen. Alleen op de oostoever hebben de Russen nog een stukje stad in handen. De winter valt vroeg en dat is in het voordeel van het rode leger. In november starten ze operatie Uranus. De Sovjets steken de Wolga over en breken door de flanken van het zesde leger. Zo'n 250.000 Duitse soldaten raken omsingeld en kunnen geen kant uit. 

In januari 1943 beginnen de Russen een groot en goed voorbereid offensief. Er raast een bijtende sneeuwstorm over de vlakte, als het vuur van duizenden kanonnen en stalinorgels de hemel verlicht. Een ware hel van 20 dagen volgt voor de Duitse soldaten, die een allang verloren strijd tegen honger, kou en een oprukkende vijand uitvechten.

Hiermee komt een definitief einde aan de opmars van de Nazi's. In deze slag verliezen naar schatting 750-duizend Duitse soldaten hun leven. Ook aan de kant van het rode leger zijn de verliezen hoog. Daar sneuvelen 480.000 mannen en vrouwen. Van de naar schatting 110-duizend gevangen genomen Duitsers zullen er uiteindelijk zo'n 5-duizend ooit hun vaderland terug zien; de rest sterft in de strafkampen of tijdens de lange marsen er naar toe ……….

We bezoeken natuurlijk de heuvel met het indrukwekkende beeld. De hele heuvel is omgeturnd tot één grote gedenkplaats. Heldenverering ten top. Misschien wel een beetje "te", zeker in onze ogen waar we vaak wat ingetogener zijn (zuinigheid). Rusland onder Poetin is wat dat betreft wel doorgeschoten naar "hyper-patriottisme", "Statelijke trots" (is dat Nederlands?); en heeft de term "heldenverering" nog maar eens verder opgepoetst. Toch blijft het indrukwekkend. 

We hebben ons huisje op nog geen 100 meter van het beeld "Moeder Rusland"geparkeerd en besluiten hier in het "restaurant" (annex cafetaria) wat te eten en op de parkeerplaats te overnachten. Morgen naar het "Panorama-museum", waar alles over de slag wordt verteld. Daarna naar Astrakhan en de op naar Kazachstan.